Onrust, impulsiviteit en minder goede concentratie herkent iedereen wel eens bij zichzelf, maar als je hier vaak last van hebt kan dat problemen geven in je studie, op je werk en in sociale contacten. Mogelijk is er sprake van een aandachtsstoornis die ADHD genoemd wordt, en waarbij (1) onoplettendheid of (2) hyperactiviteit en impulsiviteit op de voorgrond staan. In het eerste geval spreken we van ADD en in het tweede geval van ADHD, en de eigenschappen kunnen ook gecombineerd voorkomen.
Waar kun je als volwassene met AD(H)D tegen aan lopen?
Organiseren, plannen en prioriteiten stellen gaan je minder gemakkelijk af en dit betekent dat je bijvoorbeeld vaak aan afspraken herinnert moet worden, je vergeet regelmatig rekeningen te betalen en in huis ben je met een volgende klus bezig terwijl je de vorige nog niet hebt afgemaakt. Geconcentreerd bezig zijn vind je lastig en je bent snel afgeleid, tenzij de activiteit je volledige belangstelling heeft. In het laatste geval ben je juist enorm betrokken en zet je je volledig in. Impulsen kun je over het algemeen minder goed controleren en je hebt behoefte aan spanning en afwisseling. Verder heb je meer dan gemiddeld slaap nodig, en je bent heel precies en grondig in denken en handelen. Tenslotte uit je gevoelens wat moeilijker en je reageert wat minder snel en doelmatig op een onverwachte gebeurtenis.
Herkenbare eigenschappen dus die weliswaar vaker en heviger voorkomen bij mensen met AD(H)D, maar die je niet per definitie als lastig hoeft te ervaren. Dat verschilt van persoon tot persoon en hangt ook af van de omstandigheden. Zo kan eerst doen en dan denken een nadeel zijn, maar het kan ook voor een leuke spontane actie zorgen!
Desondanks kunnen de eigenschappen een relatie wel degelijk onder druk zetten, bijvoorbeeld omdat een goede taakverdeling lastig is. De partner met de beste organisatie vaardigheden neemt veel taken op zich en draagt daardoor in verhouding meer verantwoordelijkheid. Partners verwachten meestal een redelijke balans in geven en nemen, en in dit geval denkt de partner met de meeste taken misschien 'jij neemt niet voldoende verantwoordelijkheid', of voelt zich in de steek gelaten. Een ander voorbeeld: de partner met AD(H)D is enorm gefocust op een bepaald project en houdt zich daardoor minder bezig met de relatie. Dit kan voor confrontaties zorgen als beide partners zich niet begrepen voelen in hun behoeften.
Hoe kun je hier in je relatie mee omgaan?
Probeer elkaar te begrijpen en neem de tijd om met elkaar over jullie relationele behoeften te praten. En misschien nog belangrijker: realiseer je dat je bepaalde dingen kunt beïnvloeden en andere niet. Richt je op dat wat je kunt veranderen, zoals:
- Taken in goed overleg verdelen en er duidelijke afspraken over maken. Een voorbeeld van een afspraak: 'als er iets fout loopt, dan moet degene die verantwoordelijk is voor de taak het probleem oplossen'
- Oplossingen bedenken voor de problemen waar jullie tegen aan lopen. Bijvoorbeeld: een gezamenlijke agenda delen, reminders in de telefoon zetten, een weekplanning op een zichtbare plaats neerleggen, een schoonmaakster zoeken, of huiswerkbegeleiding regelen
- Assertief opstellen, wat wil zeggen dat je voor jezelf opkomt zonder de gevoelens van de ander te kwetsen
- Als je boos wordt, bedenk dan wat je voelde voordat je boos reageerde en praat daar met elkaar over. Bijvoorbeeld: ik voelde me machteloos, onder controle staan, of ik schaamde me. Boosheid gaat meestal niet over het onderwerp van discussie, maar over de onderliggende gevoelens
- Niet mee gaan in de boosheid van de ander
- Autonomie bewaren, want te veel compromissen en aanpassingen kunnen leiden tot onvrede en afstand in de relatie
Tenslotte. Samen tijd doorbrengen, nieuwe activiteiten blijven verzinnen en samen plezier hebben, zijn elementen voor een goede relatie!
