Ja, een postnatale of postpartum depressie (PPD) komt ook voor bij mannen. PPD is een ‘gewone’ -dat wil zeggen een klinische- depressie die op een bijzonder tijdstip ontstaat. Namelijk rondom de geboorte van een kind. De kenmerken van PPD zijn dan ook gelijk aan die van een klinische depressie; somberheid, slaapproblemen, vermoeid en weinig energie, angst, verlies van interesse, snel geïrriteerd, rusteloos of juist niet in beweging kunnen komen.
We denken bij PPD minder snel -of misschien wel helemaal niet- aan mannen, omdat biologische factoren vaak op de voorgrond staan. Biologische factoren zijn bijvoorbeeld hormonen, verstoorde werking van de schildklier, of een verstoorde vitaminen- en mineralen balans [1]. Echter, bij een depressie spelen psychische (gedachten en gevoelens) en sociale (omgeving) factoren ook mee.
Er zijn een aantal mooie studies gedaan naar PPD bij mannen. Vragen die de onderzoekers zich stelden waren onder meer: ‘Hoe vaak komt PPD bij mannen voor?’, ‘Zijn er verschillen in kenmerken van PPD tussen mannen en vrouwen?’, en ‘Welke factoren vergroten de kans dat PPD bij mannen ontstaat?’
Hoe vaak komt PPD bij mannen voor?
Een meta-analyse van 74 studies concludeerde dat er bij 8% van de 41.480 deelnemende vaders sprake was van depressie tijdens de zwangerschap en/of na de geboorte. Dit percentage is bijna het dubbele van het aantal depressies bij volwassen mannen in de bevolking. Mannen hebben dus een verhoogde kans op depressie als hun partner zwanger of net bevallen is [2], en deze depressieve klachten nemen toe naarmate hun vrouwen depressiever worden. Het is niet duidelijk of de depressieve klachten van zwangere vrouwen de oorzaak zijn van PPD bij mannen [3].
Zijn er verschillen in kenmerken van PPD tussen mannen en vrouwen?
Ja, er zijn verschillen. Een Zwitsers onderzoek concludeerde dat hoewel PPD bij mannen samenhing met depressieve klachten van hun zwangere partners, de mannen en vrouwen verschilden in de manier waarop ze de bevalling beleefden. Bij mannen hadden de depressieve klachten invloed op deze beleving, en bij vrouwen niet. Vrouwen hadden evenwel vaker dan mannen last van een depressie na de geboorte van het kind [4].
Welke factoren vergroten de kans dat PPD bij mannen ontstaat?
Er worden een aantal factoren in de studies genoemd die mogelijk verband houden met het ontstaan van PPD. Zo kunnen levensgebeurtenissen zoals vader worden terwijl je eigen vader is overleden, een ernstige zieke in de familie, werkeloosheid of wonen in (te) klein huis extra stress opleveren rondom de geboorte van een kind [5,6]. Bovendien toonde een literatuur studie aan dat mannen die dachten minder goed met problemen en stress in de zwangerschap om te kunnen gaan, en angstiger waren voor hun partner tijdens de bevalling, vaker last hadden van PPD [5]. Bij een ongeplande zwangerschap hadden vaders hier ook een verhoogde kans op, mogelijk omdat ze het idee hadden minder voorbereid te zijn [7]. Verder werden een slechte gezondheid, minder tevreden zijn over de relatie met de partner [8], een geschiedenis van seksueel misbruik, lager opgeleid zijn, angstklachten en roken gevonden als risico factoren voor PPD [5,9].
Tenslotte. In een jong gezin komt even tijd voor jezelf en je eigen behoeften snel in de knel [6]. Bovendien is de huidige visie dat leven genieten en blij zijn is - stralend zwanger en een roze wolk- niet altijd de dagelijkse werkelijkheid. Voor mannen en voor vrouwen is de realiteit maar al te vaak dat het managen van de combinatie werk en gezin geen sinecure is; extra taken thuis, minder goed slapen, stressen om op tijd bij het kinderdagverblijf te zijn en wie kan er voor de baby zorgen bij ziekte? Sociale steun en een sociaal netwerk zijn daarom belangrijk en vaders en moeders die steun ervaren, lijken minder vatbaar voor PPD [10].
Bronnen
1. Edward K, Castle D, Mills C, Davis L, Casey J. An Integrative Review of Paternal Depression. Am J Mens Health. 2015;9(1):26–34.
2. Cameron EE, Sedov ID, Tomfohr-Madsen LM. Prevalence of paternal depression in pregnancy and the postpartum: An updated meta-analysis. J Affect Disord. 2016;206:189–203.
3. Pinheiro RT, Magalhães PVS, Horta BL, Pinheiro KAT, Da Silva RA, Pinto RH. Is paternal postpartum depression associated with maternal postpartum depression? Population‐based study in Brazil. Acta Psychiatr Scand. 2006;113(3):230–2.
4. Gürber S, Baumeler L, Grob A, Surbek D, Stadlmayr W. Antenatal depressive symptoms and subjective birth experience in association with postpartum depressive symptoms and acute stress reaction in mothers and fathers: A longitudinal path analysis. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol [Internet]. 2017 Aug 1;215:68–74. Available from: https://doi.org/10.1016/j.ejogrb.2017.05.021
5. Bradley R, Slade P. A review of mental health problems in fathers following the birth of a child. J Reprod Infant Psychol. 2011;29(1):19–42.
6. Edhborg M, Carlberg M, Simon F, Lindberg L. “Waiting for Better Times”: Experiences in the First Postpartum Year by Swedish Fathers With Depressive Symptoms. Am J Mens Health. 2016;10(5):428–39.
7. Habib C. Paternal perinatal depression: An overview and suggestions towards an intervention model. J Fam Stud. 2012;18(1):4–16.
8. Underwood L, Waldie KE, Peterson E, D’Souza S, Verbiest M, McDaid F, et al. Paternal Depression Symptoms During Pregnancy and After Childbirth Among Participants in the Growing Up in New Zealand Study. JAMA psychiatry. 2017 Apr;74(4):360–9.
9. Leung BMY, Letourneau NL, Giesbrecht GF, Ntanda H, Hart M. Predictors of postpartum depression in partnered mothers and fathers from a longitudinal cohort. Community Ment Health J. 2017;53(4):420–31.
10. Molgora S, Fenaroli V, Malgaroli M, Saita E. Trajectories of Postpartum Depression in Italian First-Time Fathers. Am J Mens Health. 2017;11(4):880–7.
