Wie aan niets gehecht is heeft geen verlies te vrezen, aldus Lao-Tse (Chinees filosoof, ~ 600 v.C.) en hij geeft de kern weer van rouw.
Rouw is het geheel aan reacties op verlies en hoort bij het leven: verlies van een dierbare, van gezondheid, werk, of van een liefdesrelatie. De manier waarop iemand reageert op verlies is heel persoonlijk en divers. Veel voorkomende uitingen zijn verdriet, eenzaamheid, angst, gevoelens van schuld, slaapproblemen, energieverlies, minder of juist meer eetlust, concentratie problemen, verwarring, opluchting, geprikkeldheid, en situaties of personen uit de weg gaan.
Rouw binnen een partner relatie kan heel lastig zijn, want partners kunnen flink verschillen in hun reactie op verlies. Waar de ene partner er het liefste over wil blijven praten, vlucht de ander in heel hard werken en het onderwerp zoveel mogelijk vermijden. Waar voor de ene partner de wereld stilstaat, is de ander in staat om weer vooruit te denken en plannen te maken. Verschillen in rouwen kan partners uit elkaar drijven, maar door de verschillen te accepteren komt er ruimte voor de persoonlijke reacties. In verbondenheid met elkaar.
Rouwen is intens pijnlijk en wordt wel aangeduid als de prijs die je betaalt voor het verliezen van iemand die je lief en dierbaar is, of voor het verliezen van datgene wat je leven waardevol en gelukkig maakt. Hoe je met rouw omgaat is afhankelijk van je veerkracht, de omstandigheden waarin je verkeert en waarover je rouwt. Rouwen is een actief proces en de Amerikaanse rouwtherapeut Worden onderscheidt vier taken die in willekeurige volgorde afgerond kunnen worden.
Vier rouw taken
De werkelijkheid onder ogen zien en het verlies aanvaarden is de eerste taak. In het begin kun je bijvoorbeeld niet geloven dat je dierbare is overleden, of dat het onderzoek heeft uitgewezen dat je ernstig ziek bent. Je weet het wel, maar je gevoel volgt het nog niet.
De tweede taak is de emotionele pijn ervaren. Dit gaat vaak samen met intense wanhoop, depressiviteit en vermoeidheid. De overweldigende kracht van de emoties geven je misschien het gevoel er niets aan te kunnen veranderen. Toch helpt het aanvaarden van de pijn je er door heen. De pijn is overigens niet altijd zo aangrijpend en is mogelijk beter te verdragen als een dierbare op hoge leeftijd overlijdt in vergelijking met bijvoorbeeld overlijden in de bloei van het leven.
Herinrichten van je leven wordt als derde rouw taak gezien. Hierbij kun je onder andere denken aan het herorganiseren van bepaalde taken omdat je niet meer met je dierbare samenwoont, een nieuw dagelijks ritme vinden nadat je ontslagen bent, wennen aan stilte, en aan feestdagen en vakanties anders invullen.
De vierde taak tenslotte is het verweven van oud en nieuw. Na een scheiding bijvoorbeeld is het niet noodzakelijk om het boek van je relatie dicht te klappen om er nooit meer in te kijken. Mooie herinneringen kunnen toegankelijk blijven en misschien kun je leren van alles wat niet goed ging, en deze ervaringen meenemen naar de rest van je leven.
Een ander voorbeeld van verweven van oud en nieuw is je dierbare leren vasthouden in herinnering, en weer leren houden van het leven.
